Zbigniew Jóźwiak, Marta Walczak

 Instytut Medycyny Pracy w Łodzi

 Współczesna technologia pozwala na stosunkowo proste wykorzystanie zminiaturyzowanej elektroniki pomiarowej do zwiększania efektywności treningu sportowego. Bardzo często w tym celu wykorzystywane są monitory częstości rytmu serca oraz rejestratory współrzędnych geograficznych (GPS). Jednoczesne wykorzystanie takich urządzeń pozwala na precyzyjne określenie zależności pomiędzy obciążeniem organizmu (którego miarą jest m.in. częstość rytmu serca), a np. szybkością przemieszczania się (poziomą i pionową) oraz rodzajem pokonywanego terenu. Celem niniejszego badania pilotażowego było stwierdzenie, czy synchroniczna rejestracja częstości rytmu serca oraz współrzędnych geograficznych w systemie GPS u kierowców pozwoli na określenie miejsc, w których częstość rytmu serca kierowców ulega zmianom w stosunku do typowej występującej podczas jazdy. Grupa badana. W badaniu uczestniczyło 2 kierowców samochodów ciężarowych i 2 kierowców samochodów dostawczych. Metoda. Badanie obejmowało równoczesną rejestrację częstości rytmu serca (monitor CW Kalenji 300 Heartwear z rejestratorem Cardio Connect Kalenji) i współrzędnych w systemie GPS (Datalogger Mainnav MG-950DL) podczas jazdy. Obaj kierowcy samochodów ciężarowych pokonywali trzykrotnie jednakową trasę ok. 42 km (w pętli) w czasie ok. 6 godz. (ok. 4 godz. jazdy w reżimie czasowym), natomiast kierowcy samochodów dostawczych pokonywali różne trasy (zgodnie z bieżącymi potrzebami bez określonego reżimu czasowego) o długości od 8 do 36 km w czasie 6 godz. – w tym od 1 do 3 godzin jazdy. Po przeprowadzeniu każdej rejestracji z kierowcami przeprowadzano wywiad w celu uzyskania informacji na temat przyczyn wystąpienia zmian (podwyższenia) częstości rytmu serca. Wyniki. Średnia częstość rytmu serca badanych kierowców w czasie jazdy wyniosła od 74 do 94 BPM, wartości minimalne – od 66 do 71 BPM, a maksymalne – od 99 do 123 BPM. Najczęściej przypadki wystąpienia chwilowych wzrostów tętna związane były z sytuacjami spowodowanymi przez innych kierowców (np. wymuszenie pierwszeństwa jazdy, gwałtowne hamowanie). W przypadku kierowców samochodów ciężarowych stwierdzono jednak również obecność fragmentów trasy (np. korki na drodze, utrudnienia wyjazdu dużych samochodów ciężarowych z dróg podporządkowanych), których pokonywanie z reguły powodowało przyspieszenie tętna (nie zawsze do wartości maksymalnych dla badanego przejazdu) u obydwu badanych kierowców i podczas większości przejazdów. Wnioski. Wydaje się, że zastosowanie równoczesnej rejestracji częstości rytmu serca i współrzędnych GPS pozwoli, przede wszystkim w przypadku przejazdów powtarzalnych, na lokalizację fragmentów tras powodujących zwiększenie obciążenia organizmu kierowców i optymalizację przejazdów np. poprzez omijanie takich fragmentów lub zmniejszenie reżimów czasowych przejazdów.