¹ Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Szkodliwości Fizycznych

² Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, Zakład Fizjologii Pracy i Ergonomii

³ JM. Jerzy Maciejczyk Wibroakustyka polska MDL

Wstęp: Prawidłowość odbioru informacji i poleceń przekazywanych dźwiękami mowy stanowi jeden z warunków decydujących o skuteczności działania zespołu operacyjnego wykonującego skomplikowane procedury medyczne. Wszelkie zakłócenia procesu porozumiewania się mową mogą powodować podjęcie błędnej decyzji, błędnej czynności bądź też wywoływać dyskomfort psychiczny obniżający sprawność w wykonywaniu właściwych czynności (ponadto dyskomfort ten może także stanowić pośrednio przyczynę wypadków takich jak skaleczenia, zakłucia itp.). Tym samym zakłócenie procesu prawidłowego odbioru sygnałów mowy jest potencjalnym źródłem ryzyka błędu medycznego, jaki może wystąpić w trakcie operacji. Jednym z czynników mogących zakłócać odbiór mowy w salach operacyjnych jest hałas, emitowany przez znajdujące się w tych pomieszczeniach instalacje i urządzenia techniczne. Celem niniejszej pracy było dokonanie oceny klimatu akustycznego, występującego w wybranych salach operacyjnych, w aspekcie możliwości zakłócania odbioru sygnałów mowy oraz próba odpowiedzi na pytanie czy stanowi on istotne źródło ryzyka błędu medycznego. Ocenę przeprowadzono oparciu o miary i pojęcia zdefiniowane w normie Pn -EN ISO 9921 „Ergonomia. Ocena porozumiewania się mową"

Materiał i metoda: Materiał badawczy stanowiły wyniki pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego La oraz poziomów ciśnienia akustycznego Lfi w 1/3 oktawowych pasmach widma o częstotliwościach środkowych fi = 500 Hz, 1 kHz,2 kHz, 4 kHz hałasu emitowanego przez instalacje klimatyzacyjne, ssaki, urządzenia anestezjologiczne w 12 salach operacyjnych różnych specjalności operacyjnych zlokalizowanych w dwóch szpitalach na terenie woj. śląskiego, jak również wyniki wykonanych „in situ" obserwacji dotyczących wyposażenia badanych pomieszczeń.

W oparciu o wymienione wyżej wyniki obliczono wartości poziomów interferencji mowy SIL stanowiących zgodnie z normą PN - EN ISO 9921 obiektywną miarę jakości odbioru mowy, jak również dokonano symulacji efektu Lombarda, jaki może występować w trakcie porozumiewania się mową podczas wykonywania procedur operacyjnych.

Wyniki: Wyniki obliczeń poziomów SIL wskazują, że w większości przypadków jakość odbioru sygnałów mowy w hałasie emitowanym przez instalację klimatyzacyjną i aparaturę medyczną w badanych salach operacyjnych klasyfikuje się do grup „poor / słaby" lub „bad / zły". Analiza wyników pomiary poziomu ciśnienia akustycznego La hałasu emitowanego przez wyżej wymienione źródła odniesionych do modelu efektu Lombarda wykazała, że hałas ten może wymuszać podniesienie poziomu głośności mowy z obszaru „mowa głosem normalnym" do obszarów „mowa głosem podniesionym" i „mowa głośna".

Wnioski: Hałas emitowany przez instalację klimatyzacyjną i aparaturę medyczną w badanych salach operacyjnych stanowi potencjalne źródło błędu medycznego.