Jarosław Woroń1, Jerzy Wordliczek2
1 Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii, Kraków
2 Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Oddział Kliniczny Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii, Kraków
Błąd medyczny w farmakoterapii jest powodem zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób polekowych, jak i zgonu pacjenta. Błędy medyczne powodują generowanie w systemie opieki zdrowotnej znacznych kosztów. I tak np. w uSa corocznie wydaje się ponad 180 miliardów dolarów na skutki jakie powodują błędy medyczne, w szczególności związane ze stosowaniem leków. Błąd medyczny w farmakoterapii wynika najczęściej z podania niewłaściwego leku, niewłaściwemu pacjentowi w niewłaściwej dawce. Istotną przyczyną pomyłek może być także nieczytelna preskrypcja, co zwiększa ryzyko niewłaściwego podania leku, co ma szczególne znaczenie w przypadku podobnie brzmiących nazw leków.
Do populacji, które szczególnie narażone są na ryzyko niewłaściwego użycia produktu leczniczego zaliczamy pacjentów w podeszłym wieku, kobiety ciężarne i karmiące oraz dzieci. W populacjach tych istnieją liczne ograniczenia i przeciwwskazania do stosowania wielu leków, a konsekwencją ich lekceważenia może być występowanie chorób polekowych.
Istotnym problemem są także interakcje leków jakie występują w politerapii. Mogą one mieć podłoże zarówno farmakokinetyczne jak i farmakodynamiczne, a także mogą być związane z sumowaniem się działań niepożądanych równocześnie stosowanych leków. Po to aby uniknąć ryzyka niekorzystnych interakcji pomiędzy równocześnie stosowanymi lekami, musimy posiadać pełną informację dotyczącą wszystkim przyjmowanych przez pacjenta leków i to nie tylko tych, które są przepisywane przez lekarzy, ale również leków dostępnych bez recepty. Jedną z możliwości prewencji błędu medycznego w farmakoterapii jest jednoznaczne przekazanie zaleceń dotyczących dawki, okresu podawania , drogi podania i częstości dawkowania przepisanych leków. W przypadku farmakoterapii stosowanej u pacjentów hospitalizowanych błąd medyczny może być związany z podaniem niewłaściwego leku, niewłaściwemu pacjentowi, często dochodzi także do pomyłki w zakresie drogi podania leku. Istotną przyczyną błędu w farmakoterapii jest także podobieństwo opakowań leków.