Joanna Lecewicz-Bartoszewska1,2, Anna Miarka1
1 Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi
2 Politechnika Łódzka
Pojęcie błędu medycznego dotyczy bardzo rozległego i zróżnicowanego obszaru działań 0 charakterze medycznym. Wiąże się ono z wieloma przyczynami, wynika z braku przystosowania ergonomicznego sprzętu, narzędzi, pomocy rehabilitacyjnych do potrzeb lekarza, pomocniczego personelu medycznego i specyfiki ich pracy oraz z nieodpowiedniego przystosowania do pacjentów.
Owe niedostatki wspomnianej grupy produktów mają swoje źródło w podejściu do procesu ich projektowania - braku zintegrowania działań specjalistów różnych dziedzin. Dotyczy to konieczności bardziej ścisłej współpracy: producentów, projektantów, konstruktorów, lekarzy, ergonomistów oraz wszystkich innych użytkowników.
Czynnikiem scalającym w tej mierze jest ergonomia, tkwiąca w jej istocie interdyscyplinarność działań, wymóg dostosowania projektowanego obiektu do potrzeb, możliwości i ograniczeń użytkowników oraz konieczność całościowego podejścia przy rozwiązywaniu zadania projektowego.
Przeprowadzone badania wartości ergonomiczno-użytkowych wybranych pomocy rehabilitacyjnych wskazały na szereg różnych nieprawidłowości, niedostatków czy uciążliwości w korzystaniu z nich. Obiektami badań były między innymi dostępne na rynku i stosowane w przychodniach: ortezy kolanowe, balkoniki wspomagające chodzenie, poręcze do nauki i usprawniania chodzenia, stoliki rehabilitacyjne dla osób z dysfunkcją kończyn górnych. Oceny wartości ergonomiczno-użytkowych dokonywali stosownie do badanego produktu: lekarze odpowiedniej specjalności, lekarze i technicy rehabilitacji, pomocniczy personel medyczny oraz najliczniej reprezentowani użytkownicy bezpośredni. Badania miały charakter wywiadu kierowanego.
Dla każdej grupy pomocy rehabilitacyjnych zidentyfikowano niedostatki i uciążliwości użytkowania. Prowadzą one lub mogą prowadzić do ograniczenia stosowania pomocy, w konsekwencji zmniejsza to skuteczność rehabilitacji, co traktowane jest jako błąd w sztuce medycznej. Dla poszczególnych grup pomocy podano przykłady wstępnych projektów wzorniczych eliminujące wykazane niedoskonałości.
Zaprezentowany materiał może stanowić inspirację do podejmowania ergonomicznego projektowania nowych, doskonalszych pomocy rehabilitacyjnych lub ergonomicznej weryfikacji rozwiązań istniejących. Wskazuje także na potrzebę: ergonomicznego zintegrowanego projektowania pomocy rehabilitacyjnych, prowadzenia badań ergonomiczno-użytkowych tych produktów oraz potrzebę poszerzania granic swoich kompetencji o wiedzę z pogranicza własnych kwalifikacji zawodowych w imię zapewnienia dobrostanu osób z niepełnosprawnościami.