Maria Widerszal-Bazyl
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa
W referacie przedstawione zostaną dwa powiązane ze sobą badania nad niepewnością pracy w Polsce. Zjawisko to było operacjonalizowane jako spostrzegane prawdopodobieństwo utraty (1) pracy lub (2) istotnych jej właściwości, a także jako (3) prawdopodobieństwo zdobycia nowej pracy.
Badanie I poświęcone było ocenie zróżnicowania społecznego niepewności pracy w Polsce. Sondaż na ten temat został włączony do cyklicznych badań prowadzanych na reprezentatywnej próbie polskich gospodarstw domowych. Niepewność pracy mierzona była zaadaptowaną uprzednio skalą Job Insecurity Scale (Ashford i in.1989). Wyniki wskazywały, że najsilniejsze powiązania z niepewnością pracy ma korzystanie z internetu (F=6,009 p=0,02). Pewne znaczenie miała także wielkość gospodarstwa domowego i wykształcenie, a graniczą istotność – płeć.
Badanie II poświęcone było analizie trzech form niepewności pracy i ich związkom ze zdrowiem, z uwzględnieniem pozytywnej i negatywnej emocjonalności jako moderatora tego związku. Wskaźnikami zdrowia były: zdrowie psychiczne mierzone skalą GHQ-12, zadowolenie z pracy, konflikt praca-dom oraz absencje chorobowe. Uwzględnione wskaźniki kardiologiczne to ciśnienie tętnicze krwi oraz rytm serca. Psychologiczna część badań przeprowadzona była na dwóch grupach urzędniczych (N = 295 i 724). Część medyczna objęła 75 osób.
Wyniki badania wskazywały m.in.:
-
na silne związki każdej z trzech form niepewności pracy z gorszym stanem zdrowia psychicznego,
-
na niewielką (choć zakładaną) rolę pozytywnej i negatywnej emocjonalności jako moderatora związku: niepewność pracy-zdrowie, natomiast istotną jej rolę jako mediatora w tym związku,
-
na związek jednego kardiologicznego wskaźnika zdrowia z niepewnością pracy (ciśnienie skurczowe krwi w nocy),
-
na dużą rolę napięcia w pracy (rozumianego jako interakcja wymagań, kontroli, wsparcia społecznego) jako mediatora relacji niepewność w pracy-zdrowie psychiczne.